خوردن یك وعده صبحانه كامل به دلیل تامین نیازهای غذایی باعث كنترل وزن و پایین آمدن سطح كلسترول خون می‌شود، ناراحتی‌های گوارشی...

صبحانه باید حداقل 20 درصد از انرژی روزانه را فراهم نماید. این در حالیست كه اغلب به دلیل عدم آشنایی با اهمیت این وعده غذایی، یا ازآن صرفنظر می‌شود و یا مفید و مغذی تهیه نمی‌شود.

مصرف مواد مفید و مناسب برای این وعده غذایی بسیارمهم است.

مصرف صبحانه باعث افزایش قدرت تمركز، توجه و تامین انرژی روزانه می‌شود و توانایی ذهنی و كاركرد فردی را بالا می‌برد.

خوردن یك وعده صبحانه كامل به دلیل تامین نیازهای غذایی باعث كنترل وزن و پایین آمدن سطح كلسترول خون می‌شود، ناراحتی‌های گوارشی را از بین می‌برد و جذب ویتامین‌ها را افزایش می‌دهد .

نخوردن صبحانه باعث می‌شود درطول روز بخصوص نزدیك ظهر و ناهار، فرد دچار گرسنگی شدید شده و حجم بیشتری ازغذا را دریك وعده غذایی مصرف نماید و از آن جایی كه غذاهای وعده ناهار اغلب پرچربی و پركالری است، بنابر این عواقب بعدی را به دنبال خواهد داشت.

اغلب دیده شده كسانی كه صبحانه نمی‌خورند، نیم چاشت روزانه خود را با غذاهای پركالری و كم اهمیت همچون بیسكویت، پفك، شكلات و چیپس وغیره پر می‌كنند كه این امر علاوه بر خطرات ذكرشده باعث چاقی وسرطان نیزمی شود.

تهیه یك صبحانه خوب و مناسب نیاز به آگاهی و برنامه ریزی دارد. شما به عنوان یك عضو خانواده می‌توانید در این زمینه مطالعه و لیستی از مواد مغذی را تهیه و در اختیار اعضای خانواده قراردهید.

چیدن میز صبحانه یا سفره می‌تواند به تحریك ذائقه كمك كند. ازمواد غذایی متنوع ورنگی ومیوه‌های فصل كمك بگیرید.

-  برای آمادگی لازم جهت صرف یك صبحانه كامل، لازم است شام را زود مصرف كنید تا در هنگام صبح احساس گرسنگی كامل داشته باشید.

-  زودتر از خواب بیدار شوید و به نرمش‌های معمول بپردازید. كمی آب میوه مصرف كنید و زمان لازم برای صرف صبحانه را درنظر بگیرید.

-  صبحانه را با آرامش و فارغ از دغدغه هایی چون دیركرد وقت و زمان سرویس اداری و یا ساعت اداری میل كنید.

-  در هنگام صبحانه به برنامه رادیویی مورد علاقه خود گوش دهید، با اعضای خانواده صحبت كنید و از بیان و یادآوری آنچه نشاط را از شما دور می‌كند خودداری نمایید.

-  از خوردن غذاهای كافئین دار مانند چای، قهوه و كاكائو در هنگام شب خودداری كنید.

-  ازخوردن غذاهای سنگین و پرچرب درهنگام شام خودداری كنید زیرا این كار اشتهای شما را كور می‌كند.

- از تماشای تلویزیون یا فكركردن به كار و مسوولیت‌های روزانه خودداری كرده و صرفا به آنچه میل می‌كنید توجه نمایید. به یاد داشته باشید دغدغه واسترس مانع جذب مواد مفید ومغذی می‌شود و میزان جذب چربی بدن را بالا می‌برد.

-  هنگام صبحانه قبل و بعد از آن مطلقا سیگار نكشید.

-  مواد مغذی و پركالری وانرژی زا درگروه صبحانه جای می‌گیرد. شما بسته به ذائقه و وضعیت مزاجی خود می‌توانید ازاین مجموعه وسیع، تعدادی را انتخاب ودررژیم غذایی خود بگنجانید.

-  شیر یكی از این مواد لازم است زیرا شیر حاوی مواد معدنی، كلسیم فسفر و ویتامین‌هاست و برای رشد استخوان و استحكام آن مفید است. اگرشیر به مزاج شما سازگار نیست و موجب به هم ریختگی دستگاه گوارش یا كورشدن اشتهای شما می‌شود، می‌توانید آن را در وعده‌های دیگر یا میان وعده‌ها مصرف كنید. دیگر محصولات لبنی همچون خامه پنیر و حتی ماست هم می‌تواند جایگزین شیر شود.

-  اگر به غذاهای سنتی علاقه دارید، می‌توانید فرآورده‌های شیری مانند فرنی، شیربرنج را به رژیم غذایی خود بیافزایید.

-  از تركیبات شكلات صبحانه یا ارده و شیر یا غذاهای ساده سنتی تخم مرغ، لوبیا چیتی، عدسی، حلیم و غیره استفاده كنید.

-  در مورد نان حساس باشید یكی از نان‌های كامل سنتی نان سنگك است زیرا تمامی مراحل عمل آوری و خمیر و پخت آن مطابق روش استاندارد است و استفاده از آن بر سایرنان‌ها ترجیح دارد. نان‌های فانتزی یا ماشینی نیز مناسب وخوب است. امروزه تنوع این نان‌ها بسیار زیاد است و شما می‌توانید از نان‌هایی با آرد غلات متفاوت همچون ذرت، جو دوسر، جو و... استفاده كنید.

برنامه ساده غذایی برای صبحانه

-  یك برنامه ساده غذایی برای شما پیشنهاد می‌شود. می‌توانید بنابر نوع ذائقه و رژیم خود از تعداد یا تركیبی ازآنها بهره ببرید :

-  كره و عسل یا مربا بویژه مرباهای مقوی مانند مربای هویج، آلبالو، توت فرنگی و غیره.

-  شكلات صبحانه، چای و یا شیر و خامه.

-  تخم مرغ آب پز، خیار و گوجه تازه.

-  نیمرو و سبزی خوردن.

-  لوبیا چیتی یا عدسی یا حلیم.

-  استفاده ازحلوا ارده ( بویژه درفصل سرد ) و پنیر.

-  شیربرنج و آب میوه فصل.

-  فرنی، كره و مربای هویج.

-  ساندویج مرغ یا تخم مرغ، سبزیجات مانند كاهو و میوه.

-  مصرف آب میوه‌های طبیعی بویژه پرتقال یا میوه‌هایی كه ویتامین ث دارند - نان و پنیر ،خرما یا گردو.

شایان ذکر است، برای بالا رفتن بازدهی بیشتر در كار و داشتن روحیه‌ای شاد و جسمی سالم درمحل كار لازم است به ارزش غذایی صبحانه واقف باشیم و بدانیم كه كسانی كه صبحانه میل نمی‌كنند، از ویتامین‌های ضروری مثل A ، C، B12  و ریبوفلاوین، كلسیم، منیزیم و فسفر بهره كمتری می‌برند.

یک متخصص تغذیه گفت: رشد و نمو و قدرت یادگیری بچه ها تا حدود زیادی به وعده غذایی صبحانه وابسته است. 
تیرنگ نیستانی افزود: با شروع فصل مدارس، بویژه دانش آموزانی که شیفت صبح به مدرسه می روند به علت تعجیل برای از دست ندادن سرویس، دیر نرسیدن به مدرسه و به تبع آن اضطراب و بی اشتهایی با مشکل نخوردن صبحانه رو به رو می شوند. وی گفت: مدیریت زمان و سپس مدیریت تغذیه ای یک دانش آموز بویژه در مقاطع پایین تر در وهله اول وظیفه مادر است این متخصص تغذیه با اشاره به این که صبحانه نخستین وعده غذایی است که به دلیل عدم توجه و مسائل دیگری که در بالا ذکر شد، قربانی می شود، گفت: رشد و نمو و قدرت یادگیری بچه ها تا حدود زیادی به همین وعده غذاییوابسته است. وی در خصوص راهکار های لازم به منظور مدیریت صحیح تغذیه ای در دانش آموزان اظهار کرد: پدر و مادر باید توجه داشته باشند که شام بچه ها را زودتر بدهند. در بسیاری از مواقع مادر اصرار دارد به تبع اینکه پدر به علت فعالیت های روزمره دیر به منزل می رسد، خانواده شام را در کنار هم میل کنند؛ اما زمانی که این اتفاق می افتد و کودک ساعت 10 یا 11 شب شام صرف می کند، ضمن آن که وی دیر خوابیده و غذای مفصلی هم خورده در نتیجه صبح هم که از خواب بر می خیزد، سیر است و صبحانه نمی خورد. نیستانی ضمن تأکید بر این که مدیریت این مسئله از سوی مادر حائز اهمیت است، عنوان کرد: خوب است مادر در ساعات اولیه شب، در کنار بچه ها شام بخورد تا کودک یاد بگیرد باید یک زمان و روند مشخصی برای غذا خوردن داشته باشد. استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: زود شام خوردن علاوه بر آن که باعث می شود کودک زودتر به خواب رود، صبحها هم کمی زودتر بیدار شده و حوصله و وقت بیشتری برای صبحانه صرف کند. این متخصص تغذیه ضمن بیان این که بیشتر بچه ها عادت به خوردن صبحانه ندارند، گفت: حضور خانواده در کنار کودک به هنگام صرف غذا عامل بسیار مهمی است برای راغب شدن کودک به صرف غذا. تجربه ثابت کرده است جمع خانوادگی و احساس آرامش حاصل از قرار گرفتن در کنار خانواده می تواند فاکتور مهمی برای برگشتن علاقه و انگیزه کودک به خوردن صبحانه شود. می توان نتیجه گرفت محیط اجتماعی تأثیر بسزایی در میزان اشتهای کودک دارد. نیستانی همچنین درباره بوفه مدارس گفت: بوفه مدارسچه از نظر ایمنی مواد غذایی و چه از دیدگاه تغذیه ای مواد قابل عرضه، مواد غذایی خوبی را در اختیار دانش آموزان قرار نمی دهند. وی ادامه داد: مشکل بوفه ها باید در سطح کلانی حل شود، زیرا بوفه ها هم دلایل خاص و شرایط اقتصادی خودشان را دارند. اما مادرها نباید پول روزانه بی حساب به بچه ها بدهند و انتخاب غذا را به طور کامل به عهده او بگذارند. نیستانی درباره به همراه داشتن میان وعده غذایی مناسب گفت: میوه ها و انواع خشکبار و میوه های خشک را می توان به عنوان میان وعده های غذایی مناسب برای دانش آموزان در نظر گرفت. البته مصرف همه این ها مشروط بر رعایت بهداشت و ایمنی در پروسه تهیه و تولید آن و نداشتن افزودنی هاست. این متخصص تغذیهادامه داد: مغز ها به علت دارا بودن چربی خوب و مفید و مواد معدنی نیز بسیار مناسب هستند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا استفاده از مغزدانه ها موجب افزایش بهره هوشی کودک می شود یا خیر گفت: بهره هوشی چیزی نیست که تنها با استفاده از یک گروه غذایی خاص افزایش پیدا کند. افزایش بهره هوشی به مواردی چون ژنتیک، محیط اجتماعی، محیط فرهنگی و تغذیه بستگی پیدا می کند. رعایت تنوع، تعادل و تناسب نیز در امر تغذیه حائز اهمیت است. نیستانی اضافه کرد: صرف این که یک ماده غذایی موجب افزایش بهره هوشی می شود، اینگونه نیست و مجموعه ای از عوامل در آن دخیل هستند. این متخصص تغذیه درباره وعده غذایی صبحانه گفت: مصرف صبحانه دارای دوجنبه مهم است. جنبه نخست آن میزان دریافت انرژی از صبحانه است زیرا به عنوان مثال خوردن یک لیوان شیر در صبح کافی نیست و انرژی معادل 150 کالری دارد. صبحانه باید 25 درصد کل نیاز فرزند شما به انرژی در طول روز را تأمین کند. وی ادامه داد: البته کالری مورد نیاز کودک در هر سنی متفاوت است. این میزان حدود 110 تا130 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن کودک تا قبل از 10 سالگی است. نیستانی ضمن اشاره به این که باید یک واحد پروتئین ، در وعده غذایی صبحانه به منظور تأمین سوخت مورد نیاز بدن تأمین شود، گفت: منبع پروتئین عمدتا درگروه لبنیات و موادی چون شیر و پنیر وجود دارد. پنیر، پروتئین مرغوب و با مقدار مناسب دارد. تخم مرغ نیز حاویمیزان پروتئین بالایی است. این متخصص تغذیه با بیان این مطلب که مادر ها نگران چربی یا آسیب رسان بودن تخم مرغ به کبد فرزند شان نباشند، گفت: این عقاید نادرست است و مصرف تخم مرغ باعث ایجاد آسیب به کبد بچه نمی شود. نیستانی ادامه داد: آن قدرها هم که در مورد تخم مرغ تبلیغ منفی می شود، اما تخم مرغ بد نیست و مشکلی ندارد. انجمن قلب استرالیا سال 2009 برای بیماران قلبی یک راهنما منتشر کرد که در آن مصرف هفته ای 6 تخم مرغبرای بیمار قلبی مجاز است. صحیح است که تخم مرغ حاوی کلسترول است اما ویتامین ب، فسفر، گوگرد و ... نیز دارد و مواد مغذی فراوانی در آن وجود دارد. وی همچنین گفت: برخی کودکان علاقه دارند صبحانه عدسی بخورند.عدسی نیز منبع خوبی برای تأمین پروتئین است. این متخصص تغذیه با بیان این که مصرف یک واحد لبنیات در وعدهغذایی صبحانه نیز لازم است، اظهار کرد: بهترین منبع لبنیات، شیر است. وی اضافه کرد: مصرف کره نیز به شرط رعایت تعادل و نداشتن اضافه وزن منعی ندارد. کره بادام زمینی نیز از نظر میزان پروتئین و کالری غنی است.